Legitimni srpski politički predstavici u BiH proglasili su na današnji dan 1992. godine Republiku Srpsku, reagujući tako na odluku Muslimana i Hrvata da zatraže priznanje od Evropske zajednice bez njihove saglasnosti, mada su bili konstitivni narod.
Poslanici srpske skupštine, izabrani na legitimnim višestranačkim izborima 1990. godine, proglasili su Srpsku Republiku BiH, koja će kasnije biti imenovana kao Republika Srpska.
Bio je to odgovor na namjeru Muslimana i Hrvata da se izdvoje iz Jugoslavije i reakcija na stalno preglasavanje Srba na svim nivoima u BiH.
Skupština srpskog naroda proglasila je stvaranje današnje Republike Srpske prije bilo kakvih međunacionalnih sukoba i prije početka građanskog rata u BiH.
Prethodno, 9. i 10. novembra 1991. godine, održan je referendum Srba u BiH, na kome je ogromnom većinom odlučeno da Srbi ostaju u zajedničkoj državi Jugoslaviji.
Muslimanski i hrvatski političari u BiH nisu se obazirali na činjenicu da krše tadašnji ustav i Jugoslavije i SR BiH i krenuli su u secesiju, koja će biti potvrđena na nelegalnom referendumu krajem februara i početkom marta 1992. godine, bez srpskog učešća.
Republika Srpska je, prije i tokom ratnih sukoba, bila osnovni zahtjev Srba za bilo kakav dogovor o BiH i prestanku ratnih dejstava.
Velika većina mirovnih planova, sem Vens-Ovenovog, koji je predviđao deset kantona, podrazumijevao je Republiku Srpsku.
Kutiljerov plan podrazumijevao je nezavisnu BiH sa tri nacionalna kantona, Oven-Stoltenbergov plan iz 1993. godine govorio je o tri nacionalne republike, od kojih je jedna Republika Srpska, a Dejtonski sporazum je definitivno ugradio Srpsku, kao konstitutivni element u strukturu nove BiH.
Činjenica da su 9. januara 1992. godine Srbi proglasili Republiku Srpsku /Srpsku Republiku BiH prvobitno/ predstavlja veliki problem za sve koji nastoje da je derogiraju i ospore.
Taj datum poništava i obesmišljava sve propagandne priče prema kojima je Srpska stvorena u „ratu i krvi“ ili etničkim čišćenjem, kao što to tvrdi, prije svega, političko Sarajevo.
Otuda i neprestani pokušaji da se na bilo koji način i pod bilo kakvim izgovorom, pa i apelacijama Ustavnom sudu BiH, u kome dominiraju strane i bošnjačke sudije, 9. januara proglasi – neustavnim.
Istorija se, međutim, ne može promijeniti.
Republika Srpska je nastala odlukom parlamenta srpskog naroda u BiH, koji će prerasti kasnije u Narodnu skupštinu Republike Srpske.
Tokom rata je branjena, a danas je najfunkcionalniji dio dejtonske BiH – politički najstabilniji.
(Srna)