U dalekim zemljama ima jedno magično drvo na kojem rastu prijeko potrebne pare za ugrožene i potrebno je samo da dođete i uberete koliko vam je u tom trenutku potrebno novčanica. Tako bi izgledala bajka u koju izgleda vjeruje samo predsjednik Republike Srpske, najavaljujući saradnju sa BRIKS – ovom Razvojnom bankom, i to nakon samo jedne posjete Samitu BRIKS – a. Ta banka još nije zaživjela, a i Republika Srpska je vjerovatno posljednja na spisku zemalja za saradnju, ako je uopšte na listi.
Jedan daleki put bio je dovoljan Miloradu Dodiku da osmisli finansijsku fantaziju o rješenju za ekonomsku nestabilnost Republike Srpske. Odlazak u daleke zemlje, koje putem BRIKS- a, osnivaju Novu razvojnu banku, s ciljem uspostavljanja novog društvenog poretka, naveo je predsjednika Srpske na još jednu maštariju o saradnji Srpske sa tom bankom. Bankom, koja za sada postoji samo na papiru.
„Mi smo upoznati kako funkcioniše BRIKS- ova banka, i mi ćemo sigurno ovdje u narednih par mjeseci, neke projekte koje smo uspjeli da obezbijedimo putem evropskih institucija, da pokušamo da to uradimo putem tih instrumenata, BRIKS- a, ukoliko to bude bilo moguće.“, rekao je Milorad Dodik, predsjednik Republike Srpske.
A šansa da se mogućnost pretvori u stvarnost je minimalna, smatraju stručnjaci.
„BRIKS je, kao što smo vidjeli u Kazanju, u vrlo konkretnim aktivnostima. Čak je imenovana i direktor te Razvojne banke, ali ona tek treba da se formira. To je proces, nije to tako brzo, a drugo, tek treba onda definisati standarde po kojima će se kreditirati, šta se kreditira, koje zemlje i koji su prioriteti“, smatra Zoran Pavlović, ekonomista.
„Republika Srpska mora da napravi međunarodnu saradnju svugdje gdje može, pogotovo sa formatima kao što je BRIKS, ali to sve može da bude nadogradnja. Mora se znati šta je osnova. Na svim nivoima i institucijama Republike Srpske postoji odluka da se ide u EU i ne može nikakav BRIKS da to zamijeni. Ne može neka banka BRIKS- a da bude zamjena za sve one stotine miliona maraka koje nas čekaju u Evropskoj uniji“, poručuje Igor Crnadak iz PDP-a.
A da predsjednik Republike Srpske priča samo da bi pričao i puca u prazno, jeste i nedavna Odluka Vlade Republike Srpske. Dok Milorad Dodik priča o približavanju Istoku, Vlada Srpske svoj bankarski sektor sve više približava evropskom, a u prilog tome govori i što je na posljednjoj sjednici utvrdila izmjene Zakona o bankama Republike Srpske, s ciljem dodatnog usaglašavanja sa relevantnim propisima EU i očuvanja statusa ekvivalentnosti regulatornog i nadzornog okvira Srpske sa regulativom Unije. Pored toga, Republika Srpska do BRIKS- ovog novca ne može doći bez odobrenja i saglasnosti u Sarajevu. Što će biti teško ostvarivo“, poručuje Mirjana Orašanin.
„Ne znam da li je uopšte moguće govoriti o samom odnosu Republike Srpske i BRIKS- a, a izostaviti Bosnu i Hercegovinu. Jer Republika Srpska nema državnost, te ne može biti članica nikakve svjetske organizacije bez Bosne i Hercegovine, pa samim tim ni BRIKS- a“, poručuje Mirjana Orašanin iz SDS – a.
„Ono što mene više brine je da je to neko novo zaduživanje opet. A trebalo bi valjda sami da nešto proizvodimo, stvaramo višak vrijednosti. I da stvaramo uslove da mi investiramo u svoje projekte.“, objašnjava Zoran Pavlović.
Očigledno je da se sve vrti oko novca. S obzirom da su presušili izvori na Zapadu, nekadašnji svježi dašak cjetra sa Balkana pravi zaokret prema Istoku. Koliko je to ostvarivo, zavisiće isključivo od cijene koju je ovdašnja vlast spremna da plati. Ili će se ipak vratiti na fabrička podešavanja.
(BN) Foto: Srna/ Borislav Zdrinja/arhiva