PODGORICA – Još kao golobradi dječak narodni guslar Maksim Vojvodić krenuo je da pjeva uz strune svetog instrumenta, a porodična tradicija imala je najviše uticaja na razvijanje ljubavi prema srpskim običajima.
Aktuelni pobjednik Festivala guslara svih srpskih zemalja prvi nastup je imao sa samo devet godina u Plužinama, a iz godine u godinu je napredovao dok nije postao, bez premca, najbolji u društvu odabranih.
Vojvodić je porijeklom Pivljanin, član Guslarskog društva “Vojvoda Mina Radović” iz Podgorice, a za “Glas Srpske” ističe da se više puta pokazala kao tačna tvrdnja da su “manastiri i krivo gudalo, srpsku vjeru sačuvali”. Otac mu je usadio ljubav prema guslama odmalena tako što su redovno posjećivali guslarske manifestacije, nabavljali mnoga izdanja koja su mu zamijenila crtane filmove i već tada je počeo da sazrijeva.
– Gusle su duševna hrana srpskog naroda i citirajući ove stihove, čak i naši najveći crkveni velikodostojnici, kao što su patrijarh Pavle i mitropolit Amfilohije, tumačili su pjesmu uz gusle kao nastavak liturgije i predstavljali gusle kao svetinju čije je mjesto pored ikone i kandila u svakom srpskom domu. Takav je odnos prema njima i u mojoj porodici od davnina. O tome kada sam ih uzeo prvi put u ruke mogu da svjedoče samo fotografije, zato kažem da guslam otkad znam za sebe – počinje priču Vojvodić.
Raduje ga činjenica da sve više mladih čuva srpski identitet i tradiciju, žele da budu guslari, a što je čast i privilegija posebno u izazovnim vremenima u kojim živimo.
– Kada sam počinjao, prije petnaestak godina, mladi guslari su se mogli prebrojati na prste jedne ruke. Danas, zahvaljujući buđenju nacionalne svijesti u narodu i posebno školama gusala, broj mladih guslara je trocifren u Crnoj Gori, a slična je situacija i u ostalim srpskim zemljama. Bogu smo zahvalni zbog toga i ubijeđen sam da će za još 15 godina broj biti četvorocifren. Iako nema fizičkih sukoba, srpski narod trenutno vodi jednu od najtežih borbi, onu za očuvanje identiteta – kazao je Vojvodić.
Vojvodić kaže da se zahvaljujući dešavanjima prethodnih godina i identitetskom preporodu naroda, gusle najviše slušaju u Crnoj Gori.
– Naravno, Hercegovina joj je po mnogo čemu slična, pa tako i po guslama. I te kako se i na Romaniji slušaju, ali je nažalost nedovoljno predstavnika srednje i mlade generacije. Vjerujem da će stanje biti bolje, jer interesovanje raste. U Krajini je bilo dobrih guslara i guslarska tradicija je utihnula, ali i tamo one i dalje bude emocije i interesovanja. U Srbiji veliki gradovi imaju škole gusala, napreduju i promovišu gusle. Šumadija voli gusle, ali je i tamo malo mladih predstavnika – rekao je Vojvodić i dodao da bi se interesovanje moglo popraviti i na jugu Srbije i u Sjevernoj Makedoniji.
Iza njega je već pregršt nagrada, a u njegovim vitrinama je i titula pobjednika Festivala guslara svih srpskih zemalja održanog u Istočnom Sarajevu.
– Konkurencija je bila jaka, ali ono što je mnogo bitnije, zdravija nego na prethodnim takmičenjima. Smisao festivala nije rang-lista, kao što to neko nažalost percipira, nego sabornost i sloga guslara, kako bismo cjelokupnom manifestacijom poslali poruku da gusle žive i da tek predstoji njihovo zlatno doba o čemu svjedoči srednja generacija koja zauzima primat u promociji ovog drevnog instrumenta. U takvom okruženju i poimanju festivala jedini pobjednik su gusle – rekao je Vojvodić.
Osim što pjeva uz gusle, aktivan je i u izvornoj grupi “Peče”. Kada se desila ekspanzija mladih guslara, brigu za opstanak tog instrumenta prenio je i na izvornu pjesmu. Na sve to, kaže Vojvodić, naš narod pozitivno reaguje, tako da se nada da će vremenom doći do umnožavanja izvođača srpskih melodija.
– Šteta je što se ta prelijepa grana naše tradicije ne njeguje više i temeljnije. Smatram da je neophodno na pravi način predstaviti to bogatstvo koje ima naš narod, pa da će i ta grana doživjeti procvat. Izvorna grupa “Peče” nastala je prije desetak godina u Podgorici. Članovi grupe su polaznici prvih generacija Škole gusala “Vojvoda Mina Radović”. Predstavljamo se izvornim pjesmama iz svih srpskih krajeva, ponajviše iz Crne Gore i Hercegovine – istakao je Vojvodić.
Da gusle i nauka idu ruku pod ruku, Vojvodić, inače profesor istorije i sada na master studijama, pravi je primjer.
– Peta sam godina na Filozofskom fakultetu u Nikšiću, odsjek za istoriju i ako Bog da master istorije od ove godine. Organizacija je pola posla, sve se može stići kad se postave ciljevi i prioriteti. Obrazovanje je veoma bitno za svakoga čovjeka. Istorija se prepliće sa guslama i isključivo sam je iz tih razloga upisao. Kada sam krenuo na fakultet, osnovao sam Školu gusala u Nikšiću koja već nekoliko godina bilježi najbolje rezultate u uzrastu do 15 godina – rekao je Vojvodić.
Durmitor
Maksim Vojvodić zapjevao je i na vrhu Durmitora, Bobotovom kuku, na 2.523 metara nadmorske visine. Prema njegovim riječima, neopisiv je osjećaj iznijeti gusle na jedan od najviših vrhova Crne Gore, a potom i zapjevati uz njih.
– Moj prijatelj Milinko Popović, jedan od najboljih vodiča na Durmitoru i instruktora skijanja na Kopaoniku, inače guslarski prvak Vojvodine, došao je na tu ideju i ostvarili smo je ljetos. Gusle su odmorile i nadahnule i nas i ostale planinare toga dana. Snimak je postao popularan, a cilj je da pjesma uz gusle odjekne sa svakog kamena i livade i uđe duboko u dušu ovog stradalnog, ali ponosnog naroda – rekao je Vojvodić.