Članovima jevrejskih opština u Banjaluci i Doboju, jevrejskim zajednicama u Republici Srpskoj odnosno Bosni i Hercegovini, u Srbiji, kao i našim gledaocima jevrejske vjere širom svijeta, srećnu Novu 5782. (tašpab) godinu, tradicionalnom čestitkom Šana tova u metuka, želi BN televizija.
U čestitci se navode želje da se jesenji praznici mjeseca tišrija provedu u porodičnom spokoju i dobrom raspoloženju, pridržavajući se svih COVID-19 restriktivnih mjera, a da naredna godina bude godina dobrog zdravlja i napretka.
Jevrejska Nova godina, Roš ha-Šana (Rosh Ha’Shana), se obilježava na šesti dan stvaranja svijeta. Proslavlja se dva dana a njom počinje 10-dnevna molitva, pokora i pokajanje koje svoj vrhunac dosežu Jom kipurom (Yom Kippur), praznikom nad praznicima. Kako su Jevreji u praskozorju svoje istorije bili i pustinjski nomadski narod, dani se računaju od zalaska sunca do večeri narednog dana, tako da i praznovanje počinje večernjom molitvom u sinagogi, nastavljajući se svečanim objedom i blagoslovima u domovima.
Roš ha-Šana je i sudnji dan kada se ljudima sagledava učinjeno tokom prethodne i određivanje sudbine za narednu godinu, kojom će biti i presuđeno ko će živjeti a ko umrijeti tokom nje. Кako postoje tri knjige u koje Gospod upisuje sudbine ljudi, tako se sazdao pozdrav Le-šana tova tikatevu (budite upisanu u dobru knjigu, knjigu života). Još je u Talmudu ovaj praznik opisan kao praznik stvaranja svijeta, kada se duvajući u šofar (shofar) – ovnov rog, vapajnim zvukom prodorno pozivalo na pokajanje.
Za razliku od mnogih naroda, kod Jevreja je Nova godina ozbiljan praznik, poziva na prisjećanje, pokajanje i jedinstvo naroda. Običaj je da se izlazi na rijeku, jezero ili more u koju se bacaju mrve hljeba (tašlih/tashlih), simbolično izražavajući odbacivanje grijeha. Za prazničnu, porodičnu, večeru se, između mnogih jela, služe i glava ribe, koja označava početak godine i želju da se bude pri glavi a ne na repu i kriške jabuka koje se umaču u med ne bi li godina bila slatka.
Ove godine Nova godina kalendarski ne pada na Šabat, tako da će dva neradna dana biti zaista neradni.
Jevrejska populaciona tendencija je ambivalentna. Dok u rasijanju broj kontinuirano opada, kako uslijed niskog prirodnog priraštaja, tako i poradi asimilacije, uprapostojbini/matici – Državi Izrael, postojano raste. Od sveukupne procjene od 14.6 miliona Jevreja na svim kontinentima, 6.9 živi u jevrejskoj državi. U Izraelu Jevreji čine 74 % ukupnog stanovništva, pri čemu su prisutni i migracija i emigracija.
Potpuno je izvjesno da će u narednim godinama više od polovine Jevreja živjeti u Izraelu. Najbrojnije jevrejske zajednice poslije Izraela su: SAD sa 5.7 miliona, potom: Francuska, Kanada, Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Sjeverne Irske, Argentina, Rusija, Njemačka i Australija. A stvarnost današnjice nas upućuje u paralelno djelovanje autentičnih jevrejskih opština sa zajednicama Izraelaca u mnogim važnijim svjetskim urbanim centrima, što je sve prisutnije i u Beogradu.
(BN)