„Juče nas je lažni otac nacije i lažni predsjednik obavijestio kako su nam ekonomski parametri bolji nego ikad, kako rastemo, kako su javne finansije stabilne, nikad niži nivo javnog duga, itd. Vjerovatno inspirisan time da oponira Srbiji, u nastojanju da se predstavi kao lider svih Srba, iako nije lider ni ovo malo Srba što nas je ostalo u Republici Srpskoj. Prije da je naš uništitelj.“
Izjavila je ovo prof. dr Jelena Trivić, dodajući nekoliko uporednih pokazatelja.
„Srbija je regionalni lider po prilivu stranih investicija, ne samo u apsolutnim veličinama jer je apsolutno i zemlja sa najvećim brojem stanovnika, već i u relativnim. Priliv stranih investicija po glavi stanovnika u Srbiji je 4-4,5 puta veći nego u Republiku Srpsku (ili BiH)“, ističe Trivić.
Zavisno od godine, dodaje ona, u Srbiji se taj iznos kreće oko 550-590 evra po glavi stanovnika, dok je u Srpskoj u najboljem slučaju oko 130 evra.
„Možda pokazatelj koji najbolje govori o strukturi jedne privrede, učešće investicija u osnovna sredstva u bruto domaćem proizvodu ili učešće kapitalih ulaganja u BDP, koji pokazuje gdje su izvori rasta neke privrede i govori o „zdravlju“ strukture privrede, u Republici Srpskoj je na katastrofalno niskom nivou. U Srpskoj je učešće investicija u osnovna sredstva u BDP-u na oko 14,8% (u prethodnih nekoliko godina se kretalo oko 17%) dok se ovaj pokazatelj u Srbiji ne spušta ispod 22%“, navodi ona.
Prema njenim riječima, prosječna neto plata u Srbiji je u poslednjim mjesecima oko 720 evra, dok je u Srpskoj oko 620 evra, uz utisak koji ću nakon ovog obrazložiti, da je opšti nivo cijena u Srpskoj viši nego u Srbiji, što znači ne samo da su plate nominalno u Srbiji veće, nego je i kupovna moć tih plata jača.
„Gledano i samo nominalno, plate u Srbiji su više za oko 16%. Bruto domaći proizvod po glavi stanovnika kao opšteprihvaćena mjera bogatsva nacije, mjeren po paritetu kupovnih snaga, dakle uobzirujući nivo cijena i kao takav uporediv među zemljama (nominalni iznosi nisu baš uporedivi jer npr. dolar u SAD i dolar u Indiji ne vrijede isto, pa se zato uobziruje opšti nivo cijena), daleko je viši u Srbiji nego u BiH (a tako i u Srpskoj, jer naš BDP po glavi stanovnika može biti samo niži nego u FBiH, nikako viši)“, pojasnila je ona.
„Za 2022. godinu procjene MMF-a govore da je ovaj pokazatelj u Srbiji oko 24.000 međunarodnih dolara po paritetu kupovnih snaga, dok je u BiH oko 17.800 međunarodnih dolara po paritetu kupovnih snaga, dakle oko 34% viši u Srbiji.
Vraćam se na plate, zato plate u Srbiji ne odražavaju stvarnu prednost, jer nije uobziren nivo cijena. Iako i nominalno više u Srbiji, one su suštinski daleko jače kupovne snage, što se može iščitati po tome da je BDP po glavi stanovnika po paritetu kupovnih snaga daleko viši u Srbiji nego u BiH, mnogo viši nego što je razlika u platama viša u korist Srbije“, navodi profesorica Trivić.
„I sada nešto o pokazatelju na koji je Dodik posebno ponosan, učešće javnog duga u BDP. Prvo da napomenem čestu i namjernu terminološku razliku koju koristi režim, a to je javni dug, koji ne uključuje dug javnih preduzeća i dug IRB-a, jer taj pokazatelj se u našoj terminologiji (ne znam zbog čega) naziva ukupni dug“, kaže ona i dodaje:
„Ukupni dug, koji se u svim drugim zemljama naziva javni dug, na kraju trećeg kvartala 2022. godine u Republici Srspkoj iznosi 6,2 milijardi KM, dok u FBiH iznosi 6,7 milijardi. Iako apsolutno nešto viši u FBiH, relativno je skoro dvostruko niži ako znamo da je Federacija dvostruko veće tržište, i po broju stanovnika i po bruto domaćem proizvodu.“
Nivo učešća, naglašava ona, javnog duga (kojeg u Srspkoj radi zbunjivanja javnosti zovu ukupan dug) u Srpskoj je oko 50% i to je daleko više od nekog zamišljenog optimalnog nivoa.
„Pogotovo za zemlju koja ima sistem novčanog odbora u monetarnoj politici. Zemlja slične strukture, kao što je Bugarska, svoj nivo javnog duga drže u granicama ispod 25% BDP-a.
Treba takođe napomenuti da ukupan dug u Srpskoj ne uključuje dug javnog zdravstvenog sistema, iako bi po pravilima evropske statistike to moralo biti uključeno. Dug našeg zdravstva je iznad milijardu maraka, što pokazuju zvanični podaci našeg Ministarstva zdravlja“, istakla je.
„Na sve ovo da ne zaboravimo pokazatelj toka duga, tj. da se ove godine iz budžeta Srspke mora vratiti rekordnih 1,2 milijarde KM dospjelih kredita i da je režim u ozbiljnom problemu zbog toga. Ovo nije poigravanje statistikom, svi podaci su podaci zvaničnih institucija i provjerljivi su“, zaključila je Jelena Trivić.
(BN)