Prenosimo u cjelosti tekst Sanje Kavaz, alpinista i dugogodišnji aktivista za zaštitu životne sredine, bori se protiv uništavanja prirode. Sanja je zabrinuta zbog prostornog plana opštine Kalinovik i izgradnje turističkog kompleksa na Jugovom jezeru na Zelengori, jer smatra da će se pretjeranom izgradnjom i urbanizacijom narušiti eko-sistem. Pročitajte zanimljiv tekst Sanje Kavaz u kome je iznijela svoje razmišljanje o ovom problemu ..
Poštovani,
Ovom prilikom želim da vam skrenem pažnju na štetnost projekta izgradnje turističkog kompleksa na Jugovom jezeru na Zelengori koji je opština Kalinovik kao nosilac javnosti najavila tek nedavno a koji se po mojim saznanjima priprema već dvije godine. Ne poznajemo se lično, javljam se kao aktivistkinja, outdoor entuzijastkinja i istinska zaljubljenica u naša prirodna bogatstva.
Znam da ste obišlji ove ljepote, snimali i objavili video klipove na YouTube kanalu, pa vas molim da se lično angažujete i dignete protiv snažnog lobija koji gura ovu priču. Ne poznajem te političke figure niti njihov rad, ali sam o načelniku Kalinovika Radomiru Sladoja zv. Deba čula samo najgore počev o njegovom sramnom ranjavanju u ratu navodno tokom pljačke srpske vikendice u Trnovu.
Spominju mi da je iza ovog projekta Luka Petrović, Vaš sugrađanin, visoko pozicionirani kadar SNSD-a i kako vidim po pretragama, direktor EP RS. Vjerujem da ste bolje upućeni ko su i šta su obojica. Osvanuli su i prvi bilbordi o projektu s natpisom “Novi pogled na Zelengoru” jer licitacija parcela treba da se desi ovih dana ili su već sve unaprijed prodali. Nisu slučajno izabrali da to bude avgust kada su ljudi na odmorima i lakše može da se progura ova priča bez reakcije i osude javnosti.
Da pojasnim. Izgradnja kompleksa je planirana na Borilovačkom odnosno Jugovom jezeru koje se nalazi na samoj granici Nacionalnog parka Sutjeska. Teritorijalno pripada opštini Kalinovik. Na prijedlog Republičkog zavoda za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog naslijeđa do 2025. godine i područje Jugovog jezera treba da uđe u zaštićeno područje Zelengora i područje NP. Iz NP su mi rekli da su oni nadležni da upravljaju vodama, tj. jezerom, ali da lokalna samouprava upravlja zemljištem. Takođe mi je lično novi direktor NP Sutjeska, Aleksandar Kovač, rekao da je o svemu upoznao resorno ministarstvo (Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju, Vlada Republike Srpske, ministica Srebrenka Golić ) i prepustio im slučaj na dalje postupanje.
Prema idejnom projektu, predviđena je izgradnja na desetine pojedinačnih manjih i većih vikendica jednoobraznog planinskog stila, dva poveća objakta, rekla bih da se radi o hotelima, parking prostora i asfaltne saobraćajnice do samog jezera. Saobraćajnica dolazi od Kalinovika i povećaće i frekventonst prema Orlovačkom jezeru koje se nalazi u neposrednoj blizini Jugovog jezera. Dostavljam LINK na video render arhitektonskog projekta koji je opština Kalinovik objavila.
Jugovo jezero je uz ostalih sedam ledničkih, jedino vještačko jezero na Zelengori. Ime je dobilo po svom idejnom tvorcu Jusufu Jugi, koji je bio lovočuvar u Nacionalnom parku Sutjeska ali ga još zovu i Borilovačko po brdu Borilovac pod kojim je nastalo. A nastalo je pregrađivanjem obližnjeg potoka. Dugo je 250, a široko oko 100 m. Nadmorska visina jezera iznosi 1.550 m. Okruženo je vrhovima Kalelija (1975 mnv) i Stog (1821 mnv) a svega 4-5 kilometara od jezera je najviši vrh Zelengore Bregoč (2015 mnv) i odmah pored njega Kozje strane (2014 mnv). Do jezera vode dva šumska puta. Prvi preko Čemerna, a drugi preko Kalinovika i sela Jelašca. Postojeći putevi su pogodni samo za terence.
Lično smatram da je projekat odličan ali da mu nije mjesto na Jugovom jezeru već u selu Jelašca, podnožje Zelengore i nadomak Kalinovika, tačno na stazi Via Dinarica. Izgradnja ovog kompleksa na Jugovom jezeru će trajno uništiti Zelengoru, donijeće veliko onečišćenje na planinu, zagađenje zbog motornih vozila koja će u velikom broju imati pristup, a da ne govorim o odvozu smeća koje sadašnji načelnik nije bio u stanju da riješi ni na nivou samog centra Kalinovika pa im je deponija obična, neograđena ledina smještena uz cestu Kalinovik-Ulog, gdje vjetar raznosi smeće i još gore, njime se redovno hrane krave.
Biodiverzitet na planini Zelengori, odnosno konkretno na području Jugovog i Orlovačkog jezera je izuzetno bogat. On ne samo da se odlikuje značajnim biljnim i životinjskim vrstama, već ima i jako izraženu pejzažnu vrijednost. Postavlja se pitanje da li bi takav kompleks narušio sve ove pobrojane segmente. Postavlja se pitanje kako bi taj isti kompleks uticao na ekosistem u cjelini? Da li bi uticao na nestajanje rijetkih biljnih i životinjskih vrsta?
Kako sam nezvanično saznala, Republički zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog naslijeđa je za projekat dao negativno mišljenje zbog gore navedenog plana o proširenju granica Nacionalnog parka Sutjeska kojim bi osim Jugovog bila obuhvaćena i planina Lebršnik kao i negativnog uticaja. Zvaničan dopis ću im uputiti u ponedjeljak. Upitno je sad na čiju saglasnost opština kao nosilac projekta najavljuje licitaciju parcela i da li je moguće da je resorno ministarstvo dalo ekološku dozvolu uprkos negativnom mišljenu struke?
U cilju alarmiranja javnosti o štetnosti a i predosjećam nelegalnosti navedenog projekta, pokrenula sam na svom FB profilu online debatu (pinovan post) i pozvala javnost da u što većem broju iznese mišljenje o projektu. Prijatelj sam s velikim brojem outdoor entuzijasta i pojedinaca koji se kao aktivisti ili stručnjaci bave zaštitom životne sredine i SVI su se izjasnili protiv projekta. Želim da istaknem da je po ovom malom uzorku, javnost protiv izgradnje turističkog kompleksa na Zelengori te da bi hitno trebali preduzeti nešto kako bi se spriječilo uništavanje javnog dobra i prirodnog bogatstva naše zemlje.
Molim vas da mi javite da li ste u prilici podržati kampanju koja bi dalje alarmirala i mobilisala javnost u cilju zaustavljanja grabežljivih investitora i neodgovornih vlasti u uništavanju Zelengore? Zahvaljujući aktivistima i malim ali istrajnim grupama spašene su brojne rijeke od izgradnje MHE, smatram da jezero i Zelengoru možemo spasiti na ovaj način.
Možda još nije kasno!
Srdačno,
Sanja Kavaz
Izvor: Nebojša Vukanović
