Prema istraživanju nevladine organizacije „Bosnian Advocacy Center“ iz Sarajeva, iz septembra prošle godine, Republika Srpska je od 2006. godine potrošila oko 40 miliona dolara na lobiranje u SAD.
Može li se popraviti imidž Republike Srpske (RS) u SAD, gdje je Milorad Dodik, koji će uskoro postati predsjednik Republike Srpske, na takozvanoj „crnoj listi“.
Kako prenosi RSE, to je, između ostalog, zadatak za kancelariju iz američke države Teksas, kojoj je Republika Srpska tokom 2022. godine trošila desetine hiljada dolara na mjesečnom nivou za pravno predstavljanje u SAD, što pokazuju dokumenta dostupna na sajtu tamošnjeg Ministarstva pravde.
Ovaj posao u ime Vlade Republike Srpske od 2019. radi advokatska kancelarija „McGinnis Lochridge“ bazirana u Teksasu.
Kako se vidi iz pisma namjere od 2. februara, a koje su potpisali Martin Luc (Lutz), advokat iz „McGinnis Lochridge“-a i Zlatan Klokić, ministar za ekonomske odnose i regionalnu saradnju Vlade RS, dogovor glasi da se kancelariji do kraja godine isplaćuju 63 hiljade dolara mjesečno za pravne usluge.
„Radićemo sa izabranim predstavnicima Republike Srpske, savjetovati ih i predstavljati što se tiče međunarodnih pravnih i političkih pitanja, u slučaju da to Vlada RS zahtjeva“, navodi se u pismu.
Kako navode na svom sajtu, ova advokatska kancelarija postoji već 90 godina, posluju u četiri grada u Teksasu, i rade sa pojedincima, malim preduzetnicima, ali i velikim korporacijama. Takođe ističu da predstavljaju klijente ne samo u Americi, nego širom svijeta.
Kako je potvrđeno za Radio Slobodna Evropa (RSE) iz Predstavništva RS u Vašingtonu, u ovom aranžmanu ništa nije promijenjeno i nakon što su aktuelnom članu Predsjedništva BiH iz ovog entiteta, Miloradu Dodiku, početkom godine, uvedene sankcije američkog Ministarstva finansija zbog „destabilizirajućih koruptivnih aktivnosti“ i „pokušaja urušavanja Dejtonskog mirovnog sporazuma“.
Iz američke ambasade u Sarajevu nije odgovoreno na upit RSE o tome kako oni gledaju na lobiranje RS u SAD.
Kako advokati zastupaju RS?
Prema pismu namjere, savjeti američkih advokata se odnose na prava i obaveze RS koje proističu iz Dejtonskog sporazuma i drugih dokumenata koje je BiH potpisala, kao i one koje se tiču, između ostalih, Kancelarije visokog predstavnika u BiH, Savjeta bezbjednosti UN, Evropske unije, Vijeća Evrope.
Takođe bi trebalo da se bave međunarodnim odnosima, usklađivanju zakona RS i BiH sa dejtonskim ustavnim okvirom, ali i sa evropskom pravnom stečevinom.
Advokatska kancelarija može kontaktirati zvaničnike američke izvršne vlasti, te članove Senata i Predstavničkog doma, zbog pitanja koja se tiču međunarodnog prava i politike, a da su povezana sa Republikom Srpskom.
Sporazum ne uključuje učestvovanje u sudskim sporovima i arbitražama u koje je uključena RS ili njeni zvaničnici.
Osim toga, kako se navodi u zvaničnim dokumentima, „McGinnis Lochridge“ održava veb sajt BiH Dayton Project.
Ovaj sajt objavljuje vijesti iz RS i BiH na engleskom jeziku, uglavnom prenoseći sadržaje drugih medijskih kuća, uključujući i komentare na dešavanja u zemlji.
Nemaju impresum, ali na dnu svake stranice navode da se radi o „resursu za novinare i istraživače, u potrazi za preciznim i blagovremenim informacijama o BiH, njenim državnim organima, entitetima i konstitutivnim narodima“.
Ističe se da sajt prezentuje više uglova gledanja koji se tiču BiH, te da materijal distribuira „McGinnis Lochridge“ u ime Republike Srpske.
Šta kažu u advokatskoj kancelariji?
U odgovoru za RSE, advokat Martin Luc kaže da firma zbog pravila profesije ne može javno da raspravlja o bilo kojim pitanjima koji se tiču njihovih odnosa sa klijentom, osim kada im klijent to naloži, te usmjeravaju RSE ka Vladi RS.
Ministarstvo za evropske integracije i međunarodnu saradnju, nadležno za predstavništva RS u inostranstvu, nije odgovorilo na upit RSE o lobiranju u SAD.
Republika Srpska promoviše svoje interese van BiH preko osam diplomatskih predstavništava, koja se nalaze u Srbiji, Rusiji, Grčkoj, Austriji, Belgiji, Njemačkoj, SAD-u i Izraelu.
Za njihov rad će 2023. godine u budžetu biti izdvojeno 5,3 miliona KM (oko 2,65 miliona evra), dok su ove godine imali 180.000 maraka više.
Osim toga, ministarstvo je u budžetskoj stavki „za stručne usluge“ ove godine izdvajalo 2,14 miliona maraka (oko 1,07 miliona evra), dok će iduće godine izdvajati 2,2 miliona.
Predstavništvo RS u Vašingtonu već godinama ima budžet oko 300 hiljada dolara, kaže za RSE šef Predstavništva, Obrad Kesić.
Lobiranje ili nešto drugo?
Kesić tvrdi da ni njihov rad, ni rad angažovane advokatske kancelarije ne predstavlja lobiranje, te da Republika Srpska nema svoje lobiste u SAD.
„Stalno se predstavlja da je to lobiranje. Republika Srpska trenutno nema lobiste u Sjedinjenim Američkim Državama. Ima
Predstavništvo, ima advokate koji se bave ekskluzivno međunarodnim pravom i imaju razne stručne savjetnike za ekonomsko-finansijska pitanja“, pojašnjava Kesić.
Iako se Dodik nalazi pod sankcijama, to nije bila prepreka ovom sporazumu, ali i radu Predstavništva u Vašingtonu.
Kesić ističe da su oni vezani za Vladu RS i da njoj polažu račune, te da nisu vezani ni za Dodika ni za bilo kojeg drugog pojedinca.
„Mi imamo teškoće u komunikaciji sa State Departmentom, zato što tamo postoji jedna osjetljivost prema zvaničnom Sarajevu, ali što se tiče same administracije, Bijele kuće, Pentagona, Kongres pogotovo, nema apsolutno nikakvih prepreka, imamo dobru komunikaciju“, ocijenio je Kesić.
Savezne države u SAD imaju različite definicije lobiranja, ali se uglavnom svode na to da lobirati znači pokušati uticati na aktivnosti vlasti, za drugu zainteresovanu stranu, u zamjenu za neki vid naknade.
Prema istraživanju nevladine organizacije „Bosnian Advocacy Center“ iz Sarajeva, iz septembra prošle godine, Republika Srpska je od 2006. godine potrošila oko 40 miliona dolara na lobiranje u SAD.
(BN/RSE)
