Akademik profesor doktor Predrag Peško, vođa tima ljekara koji su u Beogradu operisali predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika, mišljenja je da je Dodik sa medicinskog aspekta nesposoban za putovanje i prisustvovanje ročištima u Sarajevu.
„Takođe sam mišljenja da bi primoravanje mog pacijenta na putovanje i prisustvovanje ročištima direktno ugrozilo zdravlje i kvalitet života, odnosno da bi povećalo mogućnost ranih komplikacija hirurškog lečenja, koje potencijalno mogu i ugroziti život mog pacijenta. Iz iskustvenog aspekta, individualni pristup svakom pacijentu nakon hitnih operacija hernije hijatusa jednjaka je neophodan u cilju optimizacije postoperativnog oporavka“, naveo je dr Peško u pisanoj izjavi koju je dostavio „Nezavisnim novinama“.
Ovo mišljenje, dodaje Peško, iznosi na bazi sagledanog kompletnog kliničkog toka pacijenta, aktivnog učešća u liječenju, kao i praćenju postoperativnog oporavka.
Izjavu dr Peška prenosimo u cjelosti:
„Pacijent Milorad Dodik se trenutno nalazi na kućnom oporavku nakon hitne operacije usled postojanja uklještene hernije hijatusa jednjaka. Trenutno uzima kašastu dijetu. Kontakt sa pacijentom sam ostvario telefonskim putem. Žali se na osećaj punoće u trbuhu i nadutost, povremena nagla pražnjenja i dijareje. Takođe, pacijent ima potrebu za podrigivanjem, ali i nemogućnost normalnog podrigivanja. Ovakvi simptomi odgovaraju postoperativnoj gastroparezi i njihova učestalost nakon ovakvih operacija iznosi gotovo 50 odsto. Savetovano je da pacijent u nadležnoj zdravstvenoj ustanovi obavi pregled hirurga, da se načini kontrastna radiografija sa vodotopivim jodnim kontrastom, te da se u terapiju uz Controloc a 40 mg, uključi dodatno prokinetska terapija Gastroperidonom tri puta dnevno.
U daljem tekstu daću svoj odgovor na sudsko veštačenje.
1. Veštak navodi da je gospodin Dodik podvrgnut laparoskopskoj operaciji rešavanja hernije hijatusa jednjaka. Prenebregnuta je činjenica da su u konkretnom slučaju radilo o akutnoj inkarceraciji želuca, sa simptomima kao što su dispneja, hematemeza i jak bol u gornjem epigastrijumu, što nisu uobičajeni simptomi hernije hijatusa jednjaka, odnosno retko se sreću kod elektivnih procedura ovakvog tipa. Dakle, činjenica je da inkarcerirana hernija hijatusa jednjaka predstavlja životno ugoržavajuće stanje, a stope postoperativnog morbiditeta i mortaliteta su značajno veće u odnosu na elektivne procedure, odnosno slučajeve gde nije došlo do uklještenja. (Jassim H, Seligman JT, Frelich M, Goldblatt M, et al. A population-based analysis of emergent versus elective paraesophageal hernia repair using the Nationwide Inpatient Sample. Surg Endosc. 2014;28:3473–3478). Dalje, sam hirurški zahvat je trajao značajno duže nego što je uobičajeno za naš hirurški tim, gotovo 180 minuta u odnosu na 50 minuta kod elektivnih procedura. Intraoperativno je verfikovano postojanje uklještenog želuca, bez tonusa, sa inkarceriranom većom količinom masnog tkiva u medijastinumu, odnosno prisustvo kratkog jednjaka. U odnosu na uobičajenu proceduru, pored poteškoća u repoziciji želuca, postojao je i problem sa dužinom jednjaka, te je načinjena ekstenzivna intramedijastinalna disekcija tipa 2. Hijatalni otvor je značajnog dijametra, te su suture načinjene bimodalno, dakle posteriorno i levo, sa prisutnom tenzijom na šavnoj liniji. Postoperativni intrahospitalni oporavak nije bio uobičajen, već prolongiran. Prosečno vreme hospitalizacije kod elektivnih procedura ovog tipa iznosi 48 časova, dok je u konkretnom slučaju dužina hospitalizacije bila 96 časova nakon operacije.
2. Veštak navodi da je uobičajen oporavak nakon ovakvog zahvata desetak dana. Ovo je delimično tačno i odnosi se ponovo na pacijente koji su prošli elektivnu hiruršku proceduru. Ipak, i kod takvih slučajeva, postoje pacijenti sa prolonigiranim oporavkom, radnom nesposobnošću, simptomima kao što su disfagija, nadutost i dijareje. Ovi simptomi, čak i u slučaju da je hirurška intervencija urađena ispravno mogu potrajati i do tri meseca (disfagija), odnosno i do godinu dana (sidrom nadutosti, dijareje). Nakon hirurške intervencije zbog uklještene hernije hijatusa jednjaka postoperativni oporavak je značajno prolongiran a incidenca gore navedenih neželjenih efekata značajno veća. U konkretnom slučaju očekivano je usporeno gastrično pražnjenje usled prolongirane intratorakalne strangulacije proksimalnog želuca, odnosno usled disekcije sa presecanjem kratkih gastričnih arterija čime se dodatno denerviše deo želuca odgovoran za motornu funkciju.
3. U veštačenju je navedeno da tuženi nema ograničavanje u kretanju na dužim relacijama. Sa ovim navodom veštaka se apsolutno ne slažem. Gospodin Milorad Dodik ima skoliozu koja je delimično i odgovorna za nastanak hernije hijatusa jednjaka usled većeg Kob-ovog ugla. Čak i sedenje, u kućnim uslovima, prolognirano izrazito opteretiti pacijenta usled nakupljanja vazduha u fundusu, fundoplikaciji i proksimalnom želucu. Pacijent na ovaj način ima povećan pritisak na dijafragmu, koja je fragilna, sa dugačkom linijom suture i samim tim pod pojačanim rizikom od nastanka ranog recidiva. Prema literaturnim podacima rani recidiv hernije hijatusa jednjaka nakon hitnih procedura kod uklještene hernije hijatusa jednjaka iznosi oko 10 odsto (Alasmar M et al. Emergency surgery for hiatus hernias: does technique affect outcomes? A single –center experience. Uptades Surg. 2023 75; 1227-1233), što je značajno veće u odnosu na elektivne procedure, gde je incidenca ranog recidiva ispod jedan odsto. Preporučen položaj pacijenta u kućnim uslovima je ležanje sa uzdignutim uzglavljem ili poluležeći položaj. Šetnje moraju biti kratke u prva dva meseca, sporog tempa, prolongirano sedenje bi apsolutno trebalo izbegavati, samim i tim i učestala putovanja na relaciji gde bi sedenje iznosilo oko četiri sata.
4. Apsolutno se ne slažem sa kontstatacijom veštaka da gospodin Dodik može putovati više puta na relaciji Banjaluka – Sarajevo. Mišljenja sam da bi takvo putovanje ugorozilo direktno zdravlje i kvalitet života mog pacijenta, odnosno da bi direktno povećalo verovatnoću od nastanka ranog recidiva hernije hijatusa jednjaka, što u slučaju mog pacijenta predstavlja životno ugožavajuću postoperativnu komplikaciju.
5. Takođe se ne slažem sa mišljenjem veštaka da je gospodin Dodik sposoban da prisustvuje ročištima, što takođe podrazumeva prolongirano sedenje, koje je u ovom slučaju nepoželjno.
6. Smatram da je gospodin Dodik delimično nesposoban, odnosno da ima jasne medicinske prepreke za prisustvo na ročištu.
7. Smatram da je deset dana postoperativno apsolutno nedovoljno za kompletni oporavak gospodina Milorada Dodika. Takođe, smatram da je neophodno minimum dva meseca da gospodin Dodik bude funkcionalan u smislu da izdrži duže putovanje i sedenje, i to pod uslovom da dalji postoperativni oporavak protekne uredno.
Zaključak
Na osnovu uvida u stručnu literaturu, ali i iz pozicije lidera najiskusnijeg regionalnog centra za hirurgiju jednjaka, sa velikim brojem učinjenih otvorenih a potom i laparoskopskih (više od 1.200 u periodu od poslednjih 14 godina) elektivnih i hitnih operacija hernija hijatusa jednjaka, mišljenja sam da je gospodin Milorad Dodik sa medicinskog aspekta nesposoban za putovanje i prisustvovanje ročištima u Sarajevu. Takođe sam mišljenja da bi primoravanje mog pacijenta na putovanje i prisustvovanje ročištima direktno ugrozilo zdravlje i kvalitet života, odnosno da bi povećalo mogućnost ranih komplikacija hirurškog lečenja, koje potencijalno mogu i ugroziti život mog pacijenta. Iz iskustvenog aspekta, individualni pristup svakom pacijentu nakon hitnih operacija hernije hijatusa jednjaka je neophodan u cilju optimizacije postoperativnog oporavka“.
Podsjetimo, vještak medicinske struke Haris Vranić, kojeg je odredio Sud BiH, nakon vještačenja medicinske dokumentacije predsjednika Srpske iznio je mišljenje da je Dodik sposoban za nastavak suđenja.
Sud BiH je, pozivajući se na mišljenje Vranića, zakazao za srijedu, 25. decembra novo ročište na suđenju predsjedniku Srpske i vršiocu dužnosti direktora „Službenog glasnika Srpske“ Milošu Lukiću koje Tužilaštvo tereti za „nepoštovanje odluka Kristijana Šmita“.