Uprkos ogromnom javnom dugu i velikom finansijskom i materijalnom angažmanu u Ukrajini, SAD planiraju otvaranje novih vojnih baza u pacifičkoj državi Palau i istočnim Filipinima, kako bi obezbijedile stratešku dubinu za slučaj da dođu u sukob sa Kinom oko Tajvana ili Južnog kineskog mora.
Surangel Vips, predsjednik pacifičke države Palau, koja ima oko 21.000 stanovnika i površinu od 495 kvadratna kilometra, zatražio je od SAD da rasporedi protivraketni sitem Patriot na tlu njegove ostrvske zemlje kako bi istu branio od eventualnog kineskog udara.
Ovu vijest prenose mediji u azijsko-pacifičkom regionu bliski Vašingtonu, povodom održavanja drugog po redu samita SAD i država Tihog okeana, koji počinje u ponedjeljak u Vašingtonu, a koji je, kao i prvi, upriličen prije svega kako bi se spriječio vojnopolitički prodor druge najmnogoljudnije zemlje svijeta dublje u Pacifik.
Na samitu čiji je domaćin predsjednik Džozef Bajden trebalo bi da se raspravlja o modalitetima za borbu protiv klimatskih promjena, koje u formi tajfuna i podizanja nivoa mora ozbiljno ugrožavaju mnoge ostrvske nacije najvećeg svjetskog okeana, o njihovom privrednom razvoju, ali i, posebno bitno za Vašington, o vojnim pitanjima.
Odnosno, o načinima na koji bi SAD mogle da pariraju pokušaju Pekinga da kroz velika ekonomska ulaganja, infrastrukturne radove i sporazume o bezbjednosti ostvari fizičko vojno prisustvo u nekim od ostrvskih država Pacifika i tako se bar djelimično oslobodi okova koju mu nameću vojne baze SAD i njenih saveznika načičkane u takozvnom „prvom redu ostrva“ – prirodnoj geografskoj brani koja Kinu odvaja od Tihog okeana, a koju formiraju države i regioni koji su američki saveznici: Japan, Tajvan i Filipini.
Predsjednik Palaua, ostrvske zemlje u Mikroneziji koja se nalazi na oko 950 kilometara istočno od južnog filipinskog ostrva Mindanao i 1.300 kilometara zapadno od američkog ostrva Guam, zatražio je od američke vlade da postavi sistem „Patriot“ u njegovoj državi jer je u svojoj mudrosti ocijenio da bi moćni radari, koji bi omogućili bliže praćenje aktivnosti kineske mornarice, a čije postavljanje je predložio Vašington, bili potencijalna meta, koja bi mogla da privuče raketni napad Kineske narodnooslobodilačke vojske.
Vipsa, takođe, brine i to da su se kineski istraživački brodovi posljednjih mjeseci pojavljivali u vodama nedaleko od njegove zemlje, na mjestima koja su pogodna za presijecanje podvodnih komunikacionih kablova.
Simptomatično je i da SAD, koje su nedavno postigle dogovor sa Filipinima o korišćenju još četiri vojne baze na tlu te ostrvske države od 110 miliona ljudi, čime se ukupan broj kasarni u kojima američka mornarica i vazduhoplovstvo gomilaju zalihe i municiju te stacioniraju svoje efektive u toj zemlji povećao na devet, sada sa prijateljski nastrojenim režimom u Manili pregovaraju o pristupu u još pet filipinskih baza – ovog puta na istoku zemlje.
Naime, planeri u Pentagonu, čini se, zadovoljni su uslugom koja im je na Filipinima pružena radi pokrivanja Južnog kineskog mora, na čijih 80 odsto voda pravo polaže Kina, i Luzonskog moreuza, čiju sjevernu obalu formira Tajvan, pa sada pažnju okreću na drugu stranu Filipina, onu koja izlazi na Tihi okean i gleda u Palau i Guam.
Kao kandidati za nova američka uporišta na istoku Filipina pominju se ostrva Samar, Lejte i Mindanao, piše japanski časopis „Nikkei Asia“. To praktično znači da Vašington sada želi da utvrdi i zaleđe Filipina i njih čvršće logistički poveže sa svojim vojnim aerodromima i pristaništima na Guamu i tako stvori duboku i višeslojnu mrežu vojnih postaja koje bi iz pozadine dale doprinos u eventualnom sukobu sa Pekingom oko Tajvana ili Južnog kineskog mora i zbog svoje brojnosti i udaljenosti od kineske obale bile vrlo teške za uništiti, prenosi RTS.
Kada se uzme u obzir da su SAD u maju postigle sporazum i za otvaranje dvije nove vojne baze u Papui Novoj Gvineji, jasno je i da one žele da ostvare detaljniju i snažniju kontrolu nad cijelim južnim Pacifikom, na prostoru od Filipina do Australije, Solomonskih ostrva i Nove Kaledonije.
Solomonska ostrva posebno brinu Vašington jer je tamošnja vlada prošle godine sa Pekingom postigla sporazum o bezbjednosti, koji podrazumijeva pružanje pomoći u održavanju javnog reda i mira i, strahuju u SAD, može omogućiti redovno pristajanje brodova kineske mornarice u luci prijestonice Honiara, budući da u njoj kineske kompanije rade na izgradnji infrastrukture i produbljivanju pristaništa.
Kineski list „China Daily“ u svom komentaru Drugog samita SAD i pacifičkih ostrva ističe da se na poziv iz Vašingtona nisu odazvali premijeri Solomonskih ostrva i Vanuatua, kao i da Kongres još nije oslobodio 810 miliona dolara ekonomske pomoći koju je američka vlada na prošlogodišnjem samitu obećala zemljama učesnicama.