U vojnoj terminologiji postoji izraz „Tunelski rat” jer je to dio istorije, od rimske opsade starogrčkog grada Ambrasije do ukrajinskih boraca koji su zadržavali ruske snage u 24 kilometra tunela iz sovjetskog doba ispod željezare i Azovstala u Marijupolju oko 80 dana 2022.
Američke snage koje su se borile u Vijetnamskom ratu borile su se da raščiste mrežu od 120 kilometara poznatu kao tuneli Cu Ci, gdje su se američki vojnici suočavali sa uskim uglovima, zamkama i ponekad mračnim uslovima na periferiji tadašnjeg Sajgona, u Južnom Vijetnamu. Čak ni nemilosrdno bombardovanje B-52 nikada nije uništilo tunele.
Podvlačeći koliko je tunele teško uništiti, Amerika je 2017. godine upotrijebila masivne eksplozive protiv sistema tunela Islamske države u Avganistanu, nazvanog „majkom svih bombi“, najvećeg nenuklearnog oružja koje je američka vojska ikada koristila u borbi.
Ipak, u svim ovim slučajevima, vojska koja je napredovala nije se suočila sa izazovom koji Izrael sada čini sa Hamasovim sistemom tunela.
Razlog je jednostavan: bitke u tunelima se smatraju jednima od najtežih za borbu za vojsku. Odlučan neprijatelj u sistemu tunela ili pećina može da izabere gdje počinje borba – i često određuje kako će se završiti – s obzirom na obilje prilika za zasedu.
Ovo je posebno tačno u Pojasu Gaze, gdje se nalazi Hamasov sistem tunela koji je Izrael nazvao „Metro“.
Izrael ima takozvane bombe „Bunker baster“, koje prodiru duboko pod zemlju. Međutim, pojas Gaze je jedno od najgušće naseljenih područja na sijvetu, područje koje je s jedne strane blokirao Izrael, a s druge Egipat, dugačak oko 40 kilometara i širok između šest i 14 kilometara, sa stanovništvom od oko 2,2 miliona. Čak i kada bi izraelska vojska znala gdje se nalaze tuneli, bombardovanje bi bilo izuzetno komplikovano zbog specifičnih karakteristika pojasa Gaze – možda čak i nemoguće.
Podzemni tuneli su prvobitno građeni i korišćeni za zaobilaženje blokade između Pojasa Gaze i Egipta, a kasnije i Pojasa Gaze i Izraela – da bi se kroz njega prokrijumčarila roba. Zbog povećanih izraelskih ulaganja u sisteme za nadzor uz pomoć dronova i drugih elektronskih špijunskih uređaja, Hamas je ulagao sve više novca u proširenje mreže tunela.
Kada su Izrael i Egipat uveli kaznenu blokadu Gaze nakon što je Hamas preuzeo kontrolu nad tom teritorijom 2007. godine, militantna grupa je proširila svoju mrežu tunela kako bi prokrijumčarila oružje i drugu krijumčarenu robu iz Egipta. Dok je Egipat kasnije zatvorio većinu tih prekograničnih tunela, sada se vjeruje da Hamas ima ogromnu podzemnu mrežu koja se proteže preko Gaze, što mu omogućava da prenosi oružje, zalihe i lovce van vidokruga izraelskih dronova.
Tunelsku mrežu, kako se može pročitati u izvještajima i procjenama, čini 1.300 pojedinačnih tunela ukupne dužine oko 500 kilometara. Neki tuneli se nalaze na dubini do 70 metara ispod površine. Većina tunela je visoka oko dva metra i široka dva metra.
Drugi navode da su tuneli duboki čak 80 metara, a neke prostorije su mnogo veće i šire. Obloženi su armiranim betonom, imaju ventilaciju i kvalifikovani su za dugotrajno stanovanje pod zemljom.
Raščišćavanje i rušenje ovih tunela biće od suštinskog značaja ako Izrael želi da demontira Hamas. Ali borba u gusto naseljenim urbanim područjima i kretanje ispod zemlje mogli bi da liše izraelsku vojsku nekih od njenih tehnoloških prednosti, dok bi Hamasu dali prednost i iznad i ispod zemlje, piše Glas Amerike.
Brojni tuneli su u dužini od 500 kilometara. To je najveća mreža tunela na svijetu, kažu da je to Gaza ispod Gaze, podzemni grad u kome se nalaze prodavnice, skladišta. Neki od njih su čak i elektrifikovani, a vodu je uveo Hamas, a navodno je uvedena klimatizacija u ‘posebnim’ sektorima.
Džon Spenser sa američke vojne akademije Vest Point izjavio je da je „podzemni kompleks koji se širi u pojasu Gaze problem pun podmuklih zamki, ne postoji savršeno rješenje“.
Osim toga, Izrael je već koristio takozvane „precizne bombe“ da zatvori ili učini neke tunele neprohodnim. Bez mnogo uspjeha.
Stručnjaci pretpostavljaju da se u ovim tunelima, između ostalog, nalazi i oko 200 talaca koje je Hamas kidnapovao tokom terorističkog napada na Izrael 7. oktobra. Tuneli služe prvenstveno kao skladišta oružja, hrane i vode, a tu se nalaze i generatori, gorivo i druga oprema. Eksperti pretpostavljaju da se pod zemljom krije i deo rukovodstva Hamasa.
Čak i uz sve rizike, Izraelski vrh tvrdi da tuneli moraju biti uništeni da bi Izrael postigao svoje vojne ciljeve.
(Politika.rs)