Moody’s Public Sector Europe („Moody’s“) dodijelio je privremenu rejting visokog neosiguranog duga od (P) B3 predstojećoj emisiji obveznica Republike Srpske (Srpska) do 350 miliona EURA (684,5 miliona KM).
Rejting duga (P) B3 odražava rejting B3 emitenta obveznica .
Svrha obveznice biće refinansiranje većine domaćeg duga koji dospijeva 2021. godine ( 355 miliona KM) i finansiranje planiranog budžetskog deficita od 350 miliona KM.
Rejting B3 Republike Srpske odražava stav Moodys da će Republika Srpska moći izdržati uticaj pandemije uprkos pogoršanim operativnim performansama i povećanju duga, ako ostanu kratkog vijeka.
„Procjenjujemo duboko smanjenje operativnog bilansa tokom 2020. godine sa zdravim suficitom od 10% operativnih prihoda u 2019. godini koji bi se vjerojatno pretvorio u deficit od 8,7% operativnih prihoda. 2021. očekujemo oporavak operativnog bilansa prema gubitku ili malom suficitu kojem pogoduju povećani poreski prihodi. Budžetski deficiti očekuju se 2020. i 2021. godine u svjetlu kontinuiranih kapitalnih potreba koje trenutna administracija smatra teškim za obuzdavanje“ navodi se u saopštenju Moodys
Rejting Republike Srpske i dalje je sputan visokim teretom duga, koji se povećao na oko 160% operativnih prihoda u 2020. sa 135% operativnih prihoda u 2019. Očekujemo da će se dug stabilizovati na tim nivoima u 2021-22 nakon ekonomskog oporavka, što će povećati naplatu PDV-a, a time i operativne prihode.
„Ponovljeni pristup eksternom finansiranju biće ključan za Srpsku da finansira svoje srednjoročne prioritete, s obzirom na vrlo visoke potrebe za finansiranjem u iznosu od preko milijardu KM 2021. i 800 miliona KM 2022. Moody’s će pratiti pristup Srpske domaćem i međunarodnom tržištu kapitala, kao i utjecaj bilo kakvog fiskalnog klizanja na njegove srednjoročne planove“ rečeno je u Moody’s
Privremena ocjena dodjeljuje se na osnovu nacrta dokumentacije koju je dobio Moody’s. U slučaju da konačna dokumentacija sadrži značajne promjene uslova u odnosu na preliminarnu dokumentaciju, Moody’s će procijeniti svaki potencijalni uticaj na ocjenu rejtinga.
Prvo dodjeljivanje privremenog rejtinga bez osiguranja zahtijevalo je objavljivanje ove akcije rejtinga na datum koji odstupa od prethodno zakazanog datuma objavljivanja u državnom kalendaru objavljivanja, objavljenom na www.moodys.com
Specifični ekonomski pokazatelji, kako zahtijeva EU regulativa, nisu dostupni za Republiku Srpsku, navodi se u saopštenju Moodys
Prema saznanjima BUKE, 26.februara je Moody’s potvrdio B3 domaći i devizni rejting za domaće i strane valute i rejting starijih neosiguranih obveznica u stranoj valuti za Republiku Srpsku, a takođe je potvrđena njegova B3 kreditna procjena (BCA) i stabilni izgledi su se održali.
„Afirmacija rejtinga B3 Republike Srpske odražava Moody’sov stav da će Republika Srpska moći izdržati uticaj pandemije uprkos pogoršanim operativnim performansama i povećanju duga. Podrška međunarodne zajednice ostaje ključni faktor. Najveći rizik trenutno proizlazi iz pristupa fondovima jer su potrebe za finansiranjem u naredne tri godine velike“ naveo je Moody’s u februaru 2021.godine
„Bruto operativni bilans (GOB) u 2018.-19. premašio je 10% operativnih prihoda. U 2020. godini kontrakcija ekonomije prouzrokovala je pad poreskih prihoda i značajne potrebe u zdravstvu su napuhale operativne troškove. Marža GOB-a vjerovatno će doseći -8,5% u 2020. 2021. godine, očekivani ekonomski oporavak vratit će GOB-ov saldo na oko pozitivnih 2% operativnih prihoda.“ navodi se u Moody’su
Podsjećamo da je portal CAPITAL juče objavio da se Srpska zadužuje stotine miliona evra na Londonskoj berzi, te da se organizuju prezentacije samo za probrane investitore.
Predsjednik PDP-a Branislav Borenović rekao je danas da je tajna odluka o zaduživanju Republike Srpske od oko 800 miliona KM koja se prethodnih dana razotkriva, ukoliko je stvarno realizovana od strane Vlade Republike Srpske, predstavlja najgoru vrstu izdaje i rizika, a veo tajne kojim je obavijen ovaj angažman možemo nazvati još jednom podmuklom aktivnošću ove vlasti
Borenović kaže da vlast neodgovornim zaduživanjem ne misli na posljedice po građane i Republiku Srpsku, iako se radi o spekulativnom i visokorizičnom zaduženju, nego samo misli na svoju kratkoročnu korist:
„SNSD i Dodik krčme budžet, malverzacijama pune svoje i džepove svojih prijatelja i kumova, a građane i njihove potomke bezočno zadužuju i opterećuju. NJihova neodgovorna politika nas je dovela do toga da je Republika Srpska već poslata talac i rob enormnog zaduživanja i skupih kredita. Ovo je stvarna izdaja Republike Srpske“, upozorio je Borenović.
Podsjetimo da je krajem marta ove godine Narodna skupština Republike Srpske usvojila po hitnom postupku Zakon o izmjeni Zakona o zaduživanju, dugu i garancijama Republike Srpske koji omogućava preciznije, jasnije i bliže pojašnjenje procedura zaduživanja Republik Srpske.
Kako je saopšteno iz NSRS, riječ je o tehničkoj izmjeni, kojom se žele stvoriti pretpostavke za efikasniju i ekonomičniju realizaciju zaduživanja, međutim jasno je da se ovim iz procedure zaduženja isključila Narodna skupština Republike Srpske.
Prema usvojenom Zakonu stoji kako “Narodna skupština Republike Srpske, na prijedlog Vlade, odlučuje o ukupnom kratkoročnom i dugoročnom zaduživanju koje može nastati u toku fiskalne godine, kao i o njegovoj namjeni, a pojedinačne odluke o zaduženju do odobrenih iznosa donosi Vlada”.
Jasno je i da predloženim Zakonom se želi minimalizirati uticaj Narodne skupštine RS, ali i izbjeći rasprava koje bi mogla stići do ušiju javnosti. Pa tako i ovo najnovije zaduženje od 700 miliona KM.
Inače Republika Srpska se u dosadašnjih šest aukcija u ovoj godini, već zadužila oko 160 miliona KM, od čega dva puta dugoročno, obaveznicama, s rokom dospijeća 10 i sedam godina.
Prva tri zaduženja- 12. januara oko 38 miliona KM; 4. februara oko 24 miliona KM i 17. februara skoro 23 miliona KM vezana za blagajniče zapise, dok je četvrto zaduženje od 22. februara za 24,7 miliona KM ostvareno prodajom obveznica s rokom dospijeća od deset godina.
Peti put Republika Srpska se zadužila kod komercijalnih banaka 11.marta za 30 miliona KM, šesti put 23. marta prodajom sedmogodišnjih obveznica u iznosu od oko 21 milion KM.
Sedmo zaduženje Republike Srpske u ovoj godini, a peto kratkoročnim dužničkim hartijama, nije se dogodilo 6. aprila u iznosu od 25 miliona KM. jer Ministarstvo finansija Republike Srpske nije prihvatilo ponude investitora zbog visoke cijene ovih hartija od vrijednosti. Iako su ponude dostigle iznos od 25,8 miliona KM, Ministarstvo finansija Republike Srpske je, procijenivši stanje na aukciji, odlučilo da ih ne prihvati.
Zaduživanje samo po sebi, ističu ekonomisti, i ne bi bilo veliki problem kada bi se ta sredstva iskoristila namjenski za rješavanje ekonomskih problema, sprovođenja reformi ili obezbjeđivanje ekonomskog rasta. Nažalost, iz dosadašnjeg iskustva vrlo dobro znamo da ta sredstva uglavnom završe za krpljenje budžetskih rupa, što se događa i ovim zaduženjem putem obveznica Republike Srpske u iznosu od oko 700 miliona KM.
(Buka)
