Pozivanje čelnika Republike Srpske na različite aršine koje Zapad ima prema tzv. nezavisnom Kosovu i prema statusu Srpske, iako s moralne strane potpuno ispravno, neće donijeti mnogo koristi Srpskoj, a Srbima u južnoj srpskoj pokrajini nanosi mnogo štete.
Ovo za Srpskainfo tvrde politički analitičari, bivše diplomate, kao i dobri poznavaoci geopolitičkih odnosa Istoka i Zapada, komentarišući nedavni javni komentar predsjednika Srpske Milorada Dodika o dvoličnosti koju zapadne sile demonstriraju na Balkanu.
Dvostruki standardi
U pisanom osvrtu na aktuelnu situaciju u vezi s Kosovom, kao i ultimatuma koje je Zapad postavio pred Srbiju, Dodik je, podsjećamo, između ostalog ukazao na to da je za one koji smatraju „potpuno normalnim to da Kosovo protivustavno, jednom odlukom kaže da je nezavisno od Srbije“, s druge strane „nenormalno“ to da Republika Srpska, koja je, kako ističe, od 1992. do 1995. „de fakto i de jure bila nezavisna država“, morala i mora da ostane u BiH.
– Tako smo, na svega nekoliko stotina kilometara, dobili dva aršina koja su neodrživa, i toga je svjestan onaj dio međunarodne zajednice koji gura politiku dvostrukih standarda na dva slučaja, a u oba su akteri Srbi – naveo je Dodik.
Politički analitičar i direktor PR agencije „Pragma“ iz Beograda, Cvijetin Milivojević, smatra da od Dodikovog povlačenja paralela između statusa Kosova i Republike Srpske, koje je aktuelni predsjednik RS već više puta javno iznosio, iako s moralne strane opravdano, u praksi i realpolitici, kako kaže, nema mnogo vajde.
– Mislim da bi čelnici Republike Srpske trebalo da se fokusiraju na istrajavanje u zahtjevima na postepenom, pa makar i puzajućem povratku izvornih dejtonskih nadležnosti koje su otete Srpskoj. Te nadležnosti su bile stub onoga što se zvalo Dejtonski sporazum, a koji je bio vrhunska vrsta kompromisa za BiH nakon bratoubilačkog rata s velikim brojem žrtava – kaže Milivojević za Srpskainfo.
Zato što Amerikanci tako kažu
On, između ostalog, ističe i to da je najbolji komentar o „pravilima“ koja trenutno vladaju u međunarodnom pravu dao hrvatski predsjednik Zoran Milanović, koji je nedavno javno poručio da su Zapad i NATO izvršili aneksiju Kosova.
– Milanović je ogolio ono što smo svi znali, a on je, inače, predsjednik države koja je među prvima priznala nezavisnost Kosova. Jasno je da je NATO izvršio aneksiju Kosova, a sada, kada to čine Rusi sa pojedinim dijelovima Ukrajine, to se onda na Zapadu zove drugačije. Velike sile neće odustati od toga da su one u pravu. Pokušaj da se te stvari izjednačavaju i da tražite neku pravdu u ovim vremenima su osuđene na neuspjeh. Zapad, odnosno Amerikanci, smisli su tu “genijalnu” varijantu da Kosovo nije presedan, nego sui generis. Po njima, Kosovo nije presedan na koji se sutra može pozivati Republika Srpska, Donbas ili Katalonija, već je to slučaj sam po sebi. To je sui generis zato što su Amerikanci tako rekli, pa čak i bez potrebe da obrazlože zašto je to jedinstven slučaj. Veliki crtaju međunarodno pravo kojeg, zapravo, više i nema. Oni crtaju pravila po kojima se nešto dešava – objašnjava Milivojević.
Što se tiče ponovljenog insistiranja predsjednika Republike Srpske da se između statusa Kosova i Srpske povlače paralele, Milivojević ocjenjuje da se na to može gledati i kao na neku vrstu političkog pragmatizma, ali i još snažnijeg vezivanja Srpske uz interese Moskve.
– Već nekoliko godina ponavljam da glavni garant autonomije Republike Srpske unutar BiH više nije Beograd, nego je to Moskva, a u određenoj mjeri i Peking. Tu treba biti veoma jasan. S druge strane, jasno mi je zašto Dodik, kao predsjednik Republike Srpske, ima potrebu da uvijek ima najbliže odnose sa svima koji su bili na čelu Srbije, bez obzira o kome je riječ. To je na neki način normalna potreba nekog ko se nalazi na čelu „mlađeg brata“ , ako je Srpska mlađi brat Srbije. Opet, smatram i da je nepotrebno to da se Dodik prečesto poziva na Kosovo, pogotovo ne u kontekstu blanko podrške koju šalje Vučiću za rješavanje kosovskog pitanja – zaključuje Milivojević.
Opasno guranje prsta u oko zapadnim silama
Bivši karijerni diplomata i član Foruma za međunarodne odnose Evropskog pokreta u Srbiji, Srećko Đukić, takođe smatra da u interesu Republike Srpske i Srbije, kao i srpskog naroda koji živi na Kosmetu, nije da zvaničnici Srpske pretjerano insistiraju na izjednačavanju statusa Srpske sa statusom južne srpske pokrajine.
– Kao prvo, mislim da nije potrebno da se Srbi odriču BiH kao svoje države, jer je ona to vjekovima bila. Čak ni u istorijskom smislu nije opravdano da se Srbi odriču svoje državotvornosti u BiH – kaže Đukić.
Dodaje da je pogrešno i to da se Srbi, kao narod, vezuju isključivo za interese jedne velike sile, pa makar to bila i Rusija, prema kojoj srpski narod, kako ističe, tradicionalno gaji posebne odnose.
– Opasno je u ovoj situaciji, kad traje skoro otvoreni sukob Rusije sa Zapadom, gurati prst u oko zapadnim silama. Ne vidim način kako nam Rusija trenutno može pomoći, osim deklarativno. Što se tiče javnog osvrta predsjednika Srpske na dešavanja vezana za Kosovo, smatram da je to potpuno kontraproduktivno. Kao i u brojnim prethodnim slučajevima, svako insistiranje iz Republike Srpske na vezivanju statusa Kosova s njenim statusom u BiH dovelo je do davanja argumenata rukovodstvu kosovskih Albanaca, ali i samom Zapadu, da sabotiraju uspostavljanje Zajednice srpskih opština uz izgovor da im „ne treba nova Republika Srpska“. Da nije bilo takvih uplitanja, vjerujem da bi ZSO još davno bila formirana – smatra Đukić.
