Predsjednik Vlade Republike Srpske Radovan Višković gostovao je 24. juna 2021. godine u programu Televizije Kanal 3 gdje je, između ostalog, govorio i o ekonomskim statističkim parametrima u Republici Srpskoj, te uporedio prosječnu platu u Srpskoj i Federaciji BiH.
Tako je Višković ustvrdio da je prosječna plata u Srpskoj na čijem je čelu znatno veća od prosječne plate u Federaciji BiH:
Ako kažemo, da smo već, pa evo godinu dana, naša prosječna plata u Republici Srpskoj u značajnoj mjeri veća od prosječne plate u Federaciji. Ja ne znam, ne volim da se poredim, ali moram, jer je sve prethodne godine bilo obrnuto.
Prema posljednjim dostupnim podacima Federalnog zavoda za statistiku, prosječna neto plata u FBiH u aprilu 2021. godine iznosila je 990 KM, dok Republički zavod za statistiku bilježi prosječnu platu u Republici Srpskoj u iznosu od 978 KM za isti mjesec.
Osim aprila, prosječna plata u FBiH bila je veća od one u Srpskoj u još četiri navrata, i to u martu 2021. (996 KM nasuprot 978 KM), januaru 2021. (974 KM nasuprot 962 KM), decembru 2020. (993 KM nasuprot 979 KM), te julu 2020. godine (971 KM nasuprot 955 KM).
Prosječna mjesečna neto plata u Srpskoj i FBiH u periodu između maja 2020. i aprila 2021. godine prikazana je u sljedećoj tabeli:
Međutim, plate u Srpskoj i FBiH teško je porediti, budući da je način obračuna drugačiji, odnosno stavke koje čine neto platu nisu iste u FBiH i Republici Srpskoj. Naime, u Srpskoj nema neoporezivih dijelova plate, osim ličnog odbitka.
U članu 11. Zakona o porezu na dohodak Republike Srpske se navodi sljedeće:
(1) Dohodak od ličnih primanja su sva direktna i indirektna plaćanja iz radnog odnosa i obuhvataju: 1) isplate bruto plate i druge bruto isplate zaposlenom, uključujući regres, topli obrok, plaćanje prekovremenog rada, bonuse, naknade i dodatke na uslove rada
S druge strane, član 15. Zakona o porezu na dohodak Federacije BiH, kao rashode koji su predmet odbitka, spominje, između ostalog, i sljedeće:
(5) Rashodi koji su predmet odbitka su i: 1) godišnje takse ili obaveze plaćene stručnim udruženjima ili strukovnim komorama, ukoliko su vezani uz ekonomsku aktivnost poreznog obveznika, 2) naknade za ishranu za vrijeme rada (topli obrok) zaposlenicima u prostorijama poslodavca u iznosu koji ne prelazi visinu utvrđenu posebnim propisima, 3) rashodi koji su nastali korištenjem automobila za obavljanje samostalne djelatnosti poreznog obveznika, uključujući gorivo i održavanje automobila…
Kako su za Istinomjer pojasnili u Centru za politike i upravljanje (CPU), zbog obračuna bruto plata u Srpskoj, od 1. septembra 2018. godine, kada neoporezivi dijelovi plate radnika poput toplog obroka, naknade za prevoz, regresa i drugih ulaze u poresku osnovicu, neto plata se značajno povećala.
Sa druge strane, kako kažu u CPU, obračun plata u FBiH se nije značajno mijenjao, te neoporezivi dijelovi plate ne ulaze u bruto – neto izračun.
Na kraju, iz svega navedenog je jasno da je i pored različitog obračuna plate, uslovno rečeno “u korist Republike Srpske”, razlika u prosječnim platama, prema podacima iz statističkih biltena Srpske i FBIH, nije iznosila više od 30 pfeninga.
U skladu s tim, tvrdnja Radovana Viškovića, da je “godinu dana” prosječna plata u Srpskoj bila “znatno veća“ od one u FBiH, je netačna, a zbog nemogućnosti poređenja iznosa prosječnih plata u Republici Srpskoj i FBiH prouzrokovanog metodološkim razlikama u obračunavanju, Istinomjer izjavu predsjednika vlade Srpske ocjenjuje neutemeljenom.
(Istinomjer)
