Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve (SPC) za izbor novog, 46. srpskog patrijarha zakazan je za danas.
Počeće svetom arhijerejskom liturgijom u Hramu Svetog Save u Beogradu, a izborni sabor biće održan u kripti ovog hrama. Liturgijom će načalstvovati Njegovo visokopreosveštenstvo mitropolit dabrobosanski Hrizostom, predsjedavajući Svetog arhijerejskog sinoda, uz sasluženje otačastvenih arhijereja.
Svetim arhijerejskim saborom SPC-a, na kojem bi trebalo da bude izabran novi patrijarh, predsjedavaće Njegovo preosveštenstvo episkop sremski Vasilije, umjesto Njegovog preosveštenstva episkopa šabačkog i administratora Eparhije valjevske Lavrentija, koji je juče hospitalizovan u Kliničkom centru Srbije u Beogradu.
Najveći broj vladika već juče je stigao u Beograd. Ovo će, inače, biti prvi put da se sabor održava na nekoj lokaciji van Patrijaršije, a razlog za to što je izabran Hram Svetog Save je pandemija kovida.
Podsjetimo, odluku o sazivanju izbornog sabora donio je krajem decembra Sveti arhijerejski sinod, nakon što se 20. novembra upokojio Njegova svetost patrijarh Irinej poslije zdravstvenih komplikacija izazvanih virusom korona.
Prema Ustavu SPC-a, srpskog patrijarha biraju episkopi na izbornom saboru, a kandidat može biti svako ko je eparhijski episkop najmanje pet godina.
Od 47 aktivnih i penzionisanih vladika koji će glasati, njih 31 ispunjava uslov da zauzme mjesto srpskog patrijarha jer imaju više od pet godina eparhijske službe.
Prema proceduri, Sabor, čiji su ravnopravni članovi svi mitropoliti i episkopi SPC-a, bira trojicu kandidata tajnim glasanjem. Za rad je potrebno učešće najmanje dvije trećine članova Svetog arhijerejskog sabora SPC-a.
Oni se zaklinju da će voditi računa samo o dobru i interesu Crkve, naroda i otadžbine, te da će glasati za najboljeg. Potom se glasa tajno, listićima, a svaki od trojice kandidata za novog patrijarha mora dobiti više od polovine glasova te stoga prilikom izbora postoje najmanje dva kruga glasanja.
Kada se saznaju imena trojice kandidata koji su dobili natpolovičnu većinu, prelazi se na biranje apostolskim žrijebom tokom službe priziva Svetog duha.
Tokom te službe, koju služi najstariji arhijerej po hirotoniji, listići s imenima trojice kandidata stavljaju se u zasebne koverte, a one se zatim stavljaju u Jevanđelje. Suština ovog čina je u vjerovanju da su članovi Sabora izabrali kandidate prema ljudskim vrlinama, a da je Božja volja koji je od njih trojice dostojan trona patrijarha srpskog.
U tačno određenom dijelu službe jedan od monaha, kojeg je za to izabrao Sabor, izvlači kovertu s imenom novog patrijarha. Prema saznanjima, to će na ovom izbornom saboru biti otac Matej iz manastira Sisojevac.
„Reč je o jednom od najuglednijih monaha SPC-a. On će biti zadužen da, po tradiciji, između tri koverte kandidata sa najviše glasova izvuče ime novog patrijarha. Otac Matej se smatra jednim od najvećih duhovnika u Srpskoj crkvi i istinskim Božjim čovekom“, kažu u SPC-u.
Iako je mjesto izbora novog patrijarha SPC-a promijenjeno, odnosno neće biti u patrijaršijskoj sali, način ustoličenja je ostao isti jer će se novi poglavar treći put dobiti apostolskim žrijebom. Prvi u duhu te apostolske tradicije 1990. izabran je tadašnji episkop raško-prizrenski Pavle, a 2010. i njegov nasljednik Irinej.
Ovaj izborni sistem podrazumijeva da, pored glasova vladika, jedan od trojice kandidata koji dobije natpolovičnu većinu Sabora treba da ima i sreću, jer koverat sa njegovim imenom s Jevanđelja mora da izvuče izabrani monah.
Mitropolit dabrobosanski i čuvar patrijaršijskog trona SPC-a Hrizostom kaže da će se i ustoličenje 46. patrijarha obaviti u Pećkoj patrijaršiji, a Sinod će odlučiti kada – možda na jesen. Blaženopočivši patrijarh srpski Irinej, podsjetimo, sahranjen je 22. novembra u kripti Hrama Svetog Save u Beogradu.
FAKTI
Srbija je dosad imala 45 poglavara SPC-a. Srpska patrijaršija uspostavljena je 1920. godine, a od tada su na njenom čelu bili:
– patrijarh Dimitrije 1920-1930.
– patrijarh Varnava 1930-1937.
– patrijarh Gavrilo 1938-1950.
– patrijarh Vikentije 1950-1958.
– patrijarh German 1958-1990.
– patrijarh Pavle 1990-1009.
– patrijarh Irinej 2010-2020.
(N.N)
